امروزه پارچه‌ ها با توجه به پیشرفت تکنولوژی، دارای انواع بسیاری هستند. شناخت انواع گوناگون پارچه از نظر جنس و طرح های آن، از مهم‌ ترین لازمه‌ های طراحی و تولید لباس است. طراحان و تولیدکنندگان پوشاک باید به خوبی پارچه های گوناگون را بشناسند تا بتوانند نسبت به محصولی که خلق می کنند، پارچه ی مناسب را انتخاب کنند

نکته ی دیگری که باید در مورد پارچه ها به آن توجه کرد این است که برای هر نوع لباسی  باید از یک جنس پارچه استفاده کرد و باید متناسب با مدل لباس، جنس پارچه ی آن را انتخاب کرد

در اینجا قصد داریم شما را با انواع پارچه و الیاف و ویژگی هایشان 

 به همراه عکس هر کدام از آنها آشنا کنیم

پارچه ها با توجه به منشا آن ها به چهار دسته تقسیم می شوند

پارچه هایی که منشا گیاهی دارند؛ مانند کتان، پنبه، کنف و

پارچه هایی که سرچشمه ی حیوانی دارند؛ مانند ابریشم، پشم، خز طبیعی و

پارچه هایی با سرچشمه ی معدنی؛ مانند آزبست ( پنبه ی نسوز) و پارچه های شیشه ای

پارچه هایی که از سنتزهای شیمیایی به دست می آیند؛ مانند نایلون، داکرون و ترگال

پارچه های الیاف طبیعی

این پارچه ها از الیاف گیاهی به وجود می آیند که شامل موارد 

زیر می شوند

الیاف میوه ای – دانه ای مانند پنبه

الیاف ساقه ای مانند کتان و کنف

الیاف برگی مانند سیسال

پارچه های نخی  پنبه‌ ای

پارچه های نخ و پنبه بسیار پرطرفدار و پرکاربرد هستند. این پارچه ها به پوست آسیب نمی رسانند و حساسیت ایجاد نمی کنند. این پارچه ها باعث جریان هوا و تنفس بدن می شوند، به همین دلیل در هوای گرم، خنک هستند. البته لباس هایی با الیاف پنبه ای ضخیم تر و گرم‌ تر هستند و در سرما بدن را گرم می کنند. به دلیل این که این پارچه ها پس از شستن آب می‌ روند، باید پیش از برش در آب انداخته شوند

همچنین نسبت به مرغوبیت جنس رنگ پس می دهند. در صنعت به طور معمول الیاف پنبه را در محلول اکسیدان می گذارند تا سفید شود. هر چه بیش تر در این محلول بمانند، سفیدتر و البته کم دوام‌تر می شوند. پارچه های نخی باعث جریان هوا و تنفس بدن می شوند به همین دلیل در هوای گرم خنک هستند. الیاف نخی در برابر چروک شدن بسیار حساس هستند.

 بهتر است این پارچه ها برای لباس‌ های راحتی، منزل و لباس نوزاد به کار روند. این پارچه ها بید نمی زنند، ولی اگر در جای مرطوب و تاریک باشند،کپک خواهند زد

ویژگی پارچه های الیاف طبیعی

(Cotton) پنبه

الیاف پنبه ای ‌هادی حرارت هستند و حرارت بدن را به بیرون منتقل می‌کنند در نتیجه خنک هستند

به راحتی لکه گیری و شسته می‌شوند

در برابر ساییدگی مقاوم هستند

 پس از استفاده اگر خوب خشک نشود، بوی عرق بدن در آن باقی می‌ماند

در ایران به لباس های پنبه ای نخی می‌گویند

 (Leinen) کتان

کتان از نظر خصوصیات مانند پنبه است و در ایران کشت نمی شود

همان طور که از اسم پارچه ی کتان مشخص است این پارچه از الیاف ساقه های کتان ساخته شده است. کتان گیاهی علفی و یک ساله است و دارای ساقه ای با الیاف نرم و بلند و برگ های سبز مات است که البته این الیاف از نخ کتانی نیز به دست می آیند. پارچه ی کتان که آن را با عنوان پادشاه پارچه ها می شناسند دارای قابلیت جذب آب بالا و خنکی است، به گونه ای که می توان گفت لباس هایی که از جنس پارچه های کتان تهیه می شوند برای فصول تابستان و بهار بسیار مناسب هستند

از دیگر ویژگی های پارچه ی کتان می توان به سطح صاف و درخشنده ی آن اشاره کرد، همچنین به دلیل این که پارچه ی کتان از جمله پارچه هایی است که پس از شستشو تغییر سایز می دهند توصیه می شود قبل از این که افراد اقدام به برش پارچه برای دوخت لباس دهند یک بار را شستو دهند. همچنین این نوع پارچه ها طول عمر زیادی دارند و وزن کمی دارند و به راحتی نیز چروک می شوند

از پارچه کتان برای دوخت حوله، کیف، رومیزی، پیش بند، دستمال سفره، دوخت لباس، پوشش مبلمان و … استفاده می شود.

الیاف این پارچه، خشک و خشن هستند و زود چروک می­ شوند. این پارچه­ جزو خنک ­ترین پارچه ­ها و در هوای گرم بسیار مناسب هستند. به همین دلیل چروک شدن آن­ها اهمیت زیادی ندارد. این پارچه را باید پیش از دوخت شست وشو داد. پارچه­ هایی که صددرصد کتان باشند، رنگ­ پذیری خوبی ندارند. کتان­ های رنگی در هنگام شست و شو رنگ می­ دهند، مگر این­که پارچه ­ی کتان در ترکیب با مواد شیمیایی باشد. کتان، ضخامت­ های گوناگون دارد؛ پارچه ­ی برزنتی از نوع ضخیم آن است

( Wool) پشم

با توجه به این که این الیاف از چه حیوانی تهیه شده به نام های مختلفی می باشند مانند گوسفند مرینوس ، پشم لاما و موی بز

پارچه های تهیه شده از پشم ، به دلیل ذخیره شدن هوا در بین الیاف عایق می باشند

به علت خاصیت رطوبت پذیری و داشتن خلل و فرج عرق بدن را جذب می کنند و آن را به آرامی تبخیر می کند به همین دلیل در زمستان شخص در زمستان کمتر احساس سرما می کند

بعد از شستن نباید آنرا آویزان کرد بلکه بهتر روی پارچه نخی پهن 

کنیم

(Silk) ابریشم

این پارچه ها خیلی سبک و براق هستند دارای کشش بالا و در برابر پارگی و چروک پذیری مقاومت بالایی دارند

به علت داشتن پروتئین هادی حرارت نیستند و در خود نگه میدارند

ابریشم به دلیل لطافت و عایق بودن در تابستان و هم در زمستان قابل استفاده اند

ویژگی پارچه های الیاف نیمه مصنوعی و مصنوعی

(Viscose) ویسکوز

هادی گرما هستند بنابراین بدن احساس گرما میکند

از ابریشم طبیعی خنک تر است و منسوجات بسیار نرم و لطیف می توان از آن تهیه کرد

(Nylon)نایلون

نایلون جزء الیاف کاملاً مصنوعی است

نایلون استحکام خوبی در برابر سایش و کشش دارد به همین دلیل موارد استعمال زیادی دارد از جمله جوراب های نایلونی به علت قابلیت الاستیکی زیاد در قسمت زانو و مفاصل کیسه ای نمی شود

فورا خشک می شوند ، زیرا رطوبت کمی به خود جذب می کنند

از نخ فیلامنت برای تهیه جوراب ساق بلند ، آستری ، مایوی شنا ، لباس ورزشی ، پارچه دانتل ، بارانی ، پوشاک پلیسه دار ، پارچه های کشباف استفاده می شود

(Polyesters) پلی استر

پلی استر کاملاً مصنوعی است

مقامت فوق العاده ای در برابر چروک شدن دارند حتی در زمانی که خیس می شوند

اگر پلی استر با الیاف طبیعی مخلوط شود، در تهیه منسوجات سبک وزن مانند پارچه های پرده ای ، ساتن ، پیراهن و بلوز مورد استفاده قرار می گیرد

به علت خاصیت اتوپذیری زیاد در تهیه پارچه های پلیسه زنانه و بشور بپوش مصرف می شود

انواع پارچه های نخی

چیت

این نوع پارچه،­ بسیار سبک با تراکم کم تار و پود و در دو نوع ساده و طرح­دار موجود، و برای لباس راحتی مردانه و زنانه، بسیار مناسب است

متقال

این نوع پارچه به نسبت ضخیم و تراکم نخ­ های تار و پود آن زیاد است. رنگ­ پذیری خوبی ندارد و در رنگ­ های سفید و شیری موجود است. این نوع پارچه برای تن­پوش مناسب نیست و بیشتر برای روبالشی و ملحفه و غیره استفاده می­شود. کاربرد رایج دیگر این پارچه برای « پاترون » است

چلوار

این نوع پارچه، سبک، خنک، به طور معمول به شکل طرح­دار و گل­دار و برای تهیه لباس مناسب است. از آن پیراهن، زیرجامه، ملحفه و روبالشی تهیه می ­کنند. چلوارهای سفید و روشن به دلیل تراکم تار و پود بیش­تر، کم­تر برای دوخت لباس استفاده می­ شوند

کرباس

ضخیم و آهاردار با تراکم تار و پود کم است. به دلیل ضخامت زیاد نخ­های تار و پود، مناسب لباس نیست و به طور معمول به عنوان لایی کت، پارچه ­های شماره ­دوزی، کاموادوزی و از این دست به کار می­ رود

مخمل

حتما شما هم تا به حالا صفت مخملی را شنیده اید این صفت از نرمی و لطافت پارچه ی مخمل گرفته شده است و منظور آن نرمی مخمل است

پارچه ی مخمل به دلیل این که فرایند تولید آن سخت و دشوار است جزو پارچه های لوکس و گران قیمت به حساب می آید. هر چند امروزه به دلیل پیشرفت فناوری و استفاده از ماشین الات پیشرفته برای تولید پارچه ی مخمل، هزینه ی تولید این پارچه کمتر شده است

پارچه ی مخمل نوعی پارچه ی کرکی است که از پنبه، ابریشم، پشم و یا کتان بافته می شود

مخمل راه راه

پارچه ای مقاوم است که مدت زمانی طولانی دوام می آورد. داخل آن بسیار ساده و مثل بافت است. این نوع پارچه می تواند از انواع پارچه مانند پنبه به دست آید

ململ

نوعی پارچهٔ نخی لطیف و نازک و سفید ٬ پارچه های مل مل سطح لطیف و نرمی دارند پارچه ململ نیز یکی دیگر از محصولات مهم و کاربردی این کارخانه میباشد که عمدتا در مصارف عمومی و صنعتی کاربرد فراوانی دارد

کریشه

این پارچه شباهت زیادی به پارچه های نخی دارد اما از نظر جنس و الیاف به کار رفته تفاوت دارد. در بافت کریشه از پلی استر و الیاف های مصنوعی استفاده شده است. از مهم ترین ویژگی های پارچه کریشه، می توان به بافت راه راه، کشسانی جزئی، سطح زبر، حالت نرم و لخت آن اشاره کرد.

ماهوت

ماهوت نوعی پارچه تمام‌پشم با تار فاستونی کرک‌دار است که بافت آن بسته و ظریف و صاف و نرم وسطح آن مثل مخمل و کمی براق است و پشت آن سرژه است و مورد استعمال آن برای لباس‌های زنانه و مردانه و کت می‌باشد. این پارچه با دستگاه بافندگی چهاروردی بافته می‌شود. واژه ماهوت در اصل هندی است.

جیر

پارچه ی جیر نیز جزو پارچه هایی است که منشا طبیعی دارند، این نوع پارچه در طی فرایندی خاص از پوست گوسفند، گوساله، بز و گوزن تولید می شود و در طی این فرایند سطح گوشتی آن به حالت مخمی تبدیل می شود. در سطح پارچه ی جیر بی نظمی هایی وجود دارد که به دلیل این که این نوع پارچه نوعی چرم نازک است این بی نظمی ها به عنوان چرم شناخته می شوند.

از جمله دیگر ویژگی های پارچه ی جیر می توان به زود کثیف شدن این پارچه اشاره کرد پس توصیه می شود که پارچه ی جیر از هر گونه خاک و چربی دور نگه داشته شود، همچنین پارچه ی جیر مقاومت بالایی دارد و هوا نمی تواند به آن نفوذ کند به همین دلیل می تواند از این نوع پارچه برای دوخت پالتو در فصول سرد استفاده کرد که به دلیل این که پارچه ی جیر حالتی بین چرم و 

مخمل دارد می تواند زیبایی پالتو را دو چندان کند

ریون

ریون به الیافی گفته می ‌شود که با استفاده از منابع طبیعی و در کارخانجات صنعتی تولید می ‌شود. ریون از سلولز گیاهان و درختان به دست می ‌آید. پارچۀ ریون انواع و اقسام متنوعی دارد و بافتِ هر کدام از انواعِ آن شبیه به بافتِ پارچه‌ ها ی طبیعی، مانند پارچه‌ ها ی ابریشمی، پشمی، لینن و کتان است.

جین

در ایران بسیاری از افراد به اشتباه پارچه ی جین را با عنوان پارچه ی لی می شناسند و این به خاطر این است که این پارچه با برند Lee در ایران به شهرت رسیده است. به دلیل زیبا و شیک بودن پارچه جین، این پارچه مورد پسند تمام سلیقه هاست به گونه ای که هیچ گاه از مد نمی افتد.

پارچه ی جین دارای بافت ناهموار پنبه ای است، در بافت این پارچه دو تار یا بیشتر از زیر عبور می کنند. این پارچه دارای انواع کاغذی، نخی، ضخیم، کشی و غیر کشی است و دارای استحکام و ضخامت بسیار خوبی است. همچنین پارچه ی جین که امروزه یکی از سبک های مد در دنیا به حساب می اید با استفاده از گیاهان رنگ می شود

ساتن

نوع دیگری از پارچه که قصد معرفی آن را داریم پارچه ی ساتن است برای تولید پارچه ی ساتن از پلی استر، ابریشم، نایلون، پنبه و … استفاده می شود. پارچه ی ساتن دارای انواع گوناگونی است که از جمله انواع پارچه ی ساتن می توان به نگین دار، فیروزه ای، شیشه، پشت کرب، عاشقی و … اشاره کرد.

پارچه ی ساتن دارای سطحی صاف و براق است، همچنین به دلیل وزن کمی که دارد به مراقبت بالایی نیاز دارد. نکته ی دیگری که باید در مورد پارچه ی ساتن به آن اشاره کنیم این است که از پارچه ی ساتن در دوخت لباس های زنانه استفاده می شود

دانتل و گیپور

نوعی دیگری از پارچه ها، پارچه ی دانتل و گیپور است. پارچه پنبه و گیپور هیچ زمینه ای ندارد و از بافت پنبه و ابریشم و به صورت برجسته و ضخیم تولید می شوند. پارچه ی دانتل که جزو پارچه هایی است که قیمت بسیار بالایی دارند روی زمینه ی تور بافته می شوند و از تارهای ابریشم تولید می شوند.

از جمله دیگر ویژگی های پارچه ی دانتل می توان به زیبایی و ظرافت آن اشاره کرد به گونه ای که از این نوع پارچه برای دوخت لباس عروس استفاده می شود، پارچه ی دانتل خوب از پشت پارچه زبری ندارد و روی تورهای آن طرح های برجسته، ظریف و براقی کار شده است. نکته ی دیگری که باید در مورد پارچه های دانتل به آن اشاره کنیم این است که این نوع پارچه دارای سه نوع برجسته، کار نشده و کار شده است

حریر

یکی از دیگر از انواع پارچه ها، پارچه ی حریر است. این پارچه که از الیاف طبیعی ساخته می شود نوعی ابریشم نازک است که مانند پارچه های فاستونی، وال و تور است.

پارچه ی حریر انوا مختلفی دارد که عبارتند از: کرپ حریر، حریر سیلم، حریر پرده ای، حریر ساتن و لمه

امروزه پارچه لمه یکی از پرطرفدارترین پارچه ها در بین خانم هاست و این مسئله به دلیل زیبایی این نوع پارچه هاست و همچنین به دلیل این که این پارچه، پارچه ای خوش ایست است از آن در دوخت لباس های مجلسی استفاده می شود.

پارچه ی لمه از نخ های براق و الیاف رنگی ساخته شده است، همچنین برخی از افراد به دلیل حالت دندانه داری که پارچه لمه دارد می ترسند که در هنگام شستشو پارچه آسیب ببینند اما جای هیچ نگرانی نیست زیرا در هنگام شستو پارچه لمه تنها اکلیل های اضافی آن می ریزد و اسیبی به بافت پارچه نمی رسد

کرپ

دارای حالتی توری شکل و نازک است که از پشم، پلی استر و یا ابریشم تولید می شود. پارچه ی کرپ به دلیل این که هوا را از خود عبور نمی دهد انتخاب خوبی برای دوخت  لباس های فصول سرد است

لمه

امروزه پارچه لمه یکی از پرطرفدارترین پارچه ها در بین خانم هاست و این مسئله به دلیل زیبایی این نوع پارچه هاست و همچنین به دلیل این که این پارچه، پارچه ای خوش ایست است از آن در دوخت لباس های مجلسی استفاده می شود.

پارچه ی لمه از نخ های براق و الیاف رنگی ساخته شده است، همچنین برخی از افراد به دلیل حالت دندانه داری که پارچه لمه دارد می ترسند که در هنگام شستشو پارچه آسیب ببینند اما جای هیچ نگرانی نیست زیرا در هنگام شستو پارچه لمه تنها اکلیل های اضافی آن می ریزد و اسیبی به بافت پارچه نمی رسد